कोरडी त्वचा आणि खाज
डॉ. सपना गोटी,
एम. डी.
क्लिनीकल सौंदर्यशास्त्रज्ञ
कोरडी त्वचा म्हणजे काय?
कोरडी त्वचा ही त्वचेची एक सामान्य स्थिती आहे, जी त्वचेच्या बाह्य थर, एपिडर्मिसमध्ये पुरेसे पाणी नसल्यामुळे दर्शविली जाते. कोरडी त्वचा पुरुष आणि स्त्री दोघांना समान रितीने परीणाम करते, परंतू वृद्ध लोक कोरड्या त्वचेला जास्त प्रवण असतात. वृद्ध लोकांच्या त्वचेमध्ये नैसर्गिक तेल व स्नेहकांचे प्रमाण कमी असते. हात, हाताचे तळवे आणि विशेषतः खालचे पाय या सारख्या भागात कोरड्या त्वचेचा जास्त परीणाम होतो.
आर्द्रता आणि तापमान या सारख्या पर्यावरणीय घटकांचा त्वचेतील पाण्याच्या प्रमाणावर खोलवर परीणाम होतो. उदा. ओव्हनने गरम केल्यावर थंड, कोरडी हवा त्वचेतील ओलावा बाष्पीभवन करून कोरडी त्वचा तयार करते. वारंवार हात धुणे किंवा निर्जंतुकीकरण केल्याने बाष्पीभवन आणि कोरडेपणा येतो. कोरडी त्वचा हा काही औषधांचाही दुष्परीणाम किंवा विशिष्ट त्वचेच्या स्थितीचे उप उत्पादन देखील असू शकतो.
एपिडर्मिस सामान्यतः लिपिड आणि प्रथिने बनलेले असते. एपिडर्मिसचा लिपीड भाग विशिष्ट एपिडर्मल प्रोटीनशी संबंधीत, त्वचेचे निर्जलीकरण टाळण्यास मदत करते. जेव्हा प्रथीने आणि लिपिडची कमतरता असते तेव्हा त्वचेतील ओलावा अधिक सहजपणे बाष्पीभवन होतो. जेव्हा त्वचा कोरडी होते, तेव्हा ती अधिक संवेदनशील होऊ शकते आणि पुरळ उठण्याची आणि त्वचा खराब होण्याची शक्यता असते. कोरड्या त्वचेसाठी वैद्यकिय संज्ञा झेरोसीस आहे.
कोरड्या त्वचेचे प्रकार : कोरडे हवामान गरम पाणी आणि काही रसायनांच्या संपर्कात आल्याने तुमची त्वचा कोरडी होऊ शकते.. त्वचा रोगाचे अनेक प्रकार आहेत
संपर्क त्वचेचा दाह : संपर्क त्वचारोग विकसीत होतो व जेव्हा तुमची त्वचा एखाद्या गोष्टीवर प्रतिक्रिया देते, ज्यामुळे स्थानिक जळजळ होते.
जेव्हा तुमची त्वचा ब्लीच सारख्या रासायनिक चिडचिडच्या संपर्कात येते, तेव्हा चिडखोर संपर्क त्वचारोग होऊ शकतो. तेव्हा तुमचा त्वचा अॅलर्जी असलेल्या पदार्थाच्या संपर्कात येते, तेव्हा अॅलर्जिक संपर्क त्वचारोग विकसीत होऊ शकतो, जसे की निकेल. सेबोरहेक त्वचारोग : एटोपिक त्वचारोग
उन्हाळ्यात त्वचेला कोरडेपणापासून वाचविण्यासाठी खास टिप्स :
उन्हाळा (Summer) सुरू झाला की त्वचेच्या अनेक समस्या सुरू होतात. हा ऋतू तुमच्या त्वचेच्या आरोग्यासाठी चांगला नसतो. उन्हामुळे त्वचा कोरडी पडते. कितीही पाणी पिले तरी घामामुळे अनेकांना कोरडेपणाचा त्रास होतो. शिवाय या काळात तुम्ही जी काही उत्पादने वापरतात त्यामुळे रॅशेस येण्यास सुरूवात होते. या दिवसात नारळाचे तेल, नियासिनॅमाईड या सारख्या गोष्टींचा वापर करण्याचा सल्ला तज्ञ देतात. ज्यामुळे त्वचा चमकदार राहते. मात्र याचाही फार फायदा होतोच असे नाही. उन्हाळ्याच्या सुरूवातीस त्वचेची ऍलर्जी, पुरळ, ब्लॅकहेडस्, सनबर्न आणि बऱ्याच समस्या निर्माण होतात. यासाठी सुरूवातीपासून थोडी काळजी घेतली तर नक्कीच तुम्हाला हा त्रास होणार नाही. चला तर मग छोट्या पण महत्वाच्या टिप्स जाणून घेऊया.
१. कोरड्या त्वचेला तजेलदारपणा आणण्यासाठी सूर्य किरणांपासून शक्यतो लांबच रहा. तुम्ही जरी घरी असलात तरी सनस्क्रिन वापरा. थंडीत आणि उन्हाळ्यात त्वचा खूप कोरडी होत असते. अशावेळी दिवसातून एकदाच फेसवॉश वापरा आणि भरपूर पाणी प्या.
२. तुम्हाला जर कोरडेपणा टाळायचा असेल तर एअर कंडिशनरचा वापर कमी करा. तुम्हाला जर एअर कंडीशनर असलेल्या ठिकाणी बसायलाच लागत असेल तर भरपूर पाणी प्या. यामुळे त्वचा मॉईश्चराईझ होण्यास मदत होते. त्याचसोबत ज्या प्रॉडक्टमध्ये खोबरेल तेलाचे कंटेट आहे अशाच गोष्टींचा वापर करा.
३. तुम्ही नियमित आहारात जर छोटे-छोटे बदल केलेत तर याचा तुम्हाला चांगला फायदा होऊ शकतो. यासाठी प्रथिनेयुक्त आहाराचा समावेश करा. बदाम, अक्रोड, सूर्यफूल आणि भोपळ्याच्या बियांचा खाण्यात वापर करा,
४. चेहरा चांगला राहण्यासाठी आहार-व्यायामासोबत तुम्ही चांगली झोप घेणे देखील गरजेचे आहे. यामुळे आर्द्रतेचे संतुलन राखले जाते आणि चेहरा सतेज दिसतो. तुम्ही जरी घरी असलात तरी सनस्क्रिन वापरा.
कोरड्या त्वचेबाबत विचारले जाणारे प्रश्न :
कोरड्या त्वचेची उत्तम काळजी कशी घ्यावी?
मॉईश्चराईज, कमी वेळ अंघोळ किंवा शॉवर आणि सेंटेड साबण टाळा. कोरड्या त्वचेची अनेक कारणे आहेत. पर्यावरणातील बदल जसं उन्हाळा आणि हिवाळा. जास्त काळ स्विमिंग करणं, शॉवर घेणं किंवा अंघोळ करणं. त्यामुळे हे शक्यतो टाळा. थंड पाण्याने कमीत कमी वेळ अंघोळ करा आणि त्वचेची काळजी घ्या.
काही औषधांमुळेही त्वचा कोरडी होते का?
हे खरं आहे. उच्च रक्तदाब, अॅलर्जीसाठी देण्यात येणारी औषधं आणि अॅक्नेसाठी देण्यात येणाऱ्या औषधांमुळे त्वचा कोरडी होऊ शकते.
काही वेळा एखाद्या रोगाने किंवा अॅलर्जीमुळे त्वचा कोरडी होऊ शकते का? हे चूक आहे. त्वचा ही आपल्या शरीराचा सर्वात मोठा अवयव आहे. जो नैसर्गिक तेलाचा वापर करून तुम्ही त्यातील आर्द्रता कायम ठेऊ शकता. यकृत (Liver) आणि मधुमेह (Diabetes) च्या काही रुग्णांमध्ये त्वचा कोरडी होते. पण बहुतेकदा पर्यावरणातील बदलांमुळे आणि प्रदुषणांमुळे त्वच कोरडी होते. जास्त करून कोरडी त्वचा असणाऱ्या व्यक्ती या निरोगी असतात.
मेडिकल टर्ममध्ये कोरड्या त्वचेला काय म्हणतात?
झिरोडर्मा (xeroderma) ही आहे कोरड्या त्वचेसाठी मेडिकलमध्ये
वापरण्यात येणारी संज्ञा. कोरड्या त्वचेसाठी चांगलं मॉईश्चराईजर कसं असावं, पातळ की थोड ५.
घट्ट ?
चूक मॉईश्चरायजर किंवा कुठल्याही क्रिमच्या घट्ट किंवा पातळ असल्याने कोरड्या त्वचेला फायदा होत नाही. त्वचेची योग्य काळजी आणि वेळोवेळी मॉईश्चराईजरच्या योग्य वापराने कोरडी त्वचा मऊ आणि मुलायम राहते.
अशा सर्व विविध त्वचेच्या समस्यांसाठी क्लिनिकल सौंदर्यतज्ञांचा सल्ला आवर्जून घ्यावा. यामुळे कुठलेही इतर दुष्परीणाम टाळले जाऊन त्वचा निरोगी राहण्यास आवश्य मदत होईल.
D & S Aesthetics, डॉ. सपना गोटी,
एम. डी.
क्लिनीकल सौंदर्यशास्त्रज्ञ
मोबाईल ९९६०७३५६३८
 |
ReplyForward
|